1. LEARNING MODULE ARALING PANLIPUNAN VIII Ikatlong Markahan Ang Timog at Kanlurang Asya sa Transisyonal at Makabagong Panahon (16-20 siglo) MODYUL BLG. 3 ANG TIMOG AT KANLURANG ASYA SA TRANSISYONAL AT MAKABAGONG PANAHON (16-20 SIGLO) PAMBUNGAD AT MGA POKUS NA TANONG: Minsan ba naisip mo o naitanong sa iyong sarili, kung paano ang buhay noon ng iyong mga angkan o ninuno? Madali kaya ang buhay noon o napakahirap? Anu-ano kaya ang mga karanasan at pagsubok ang pinagdaanan nila para lang maabot ang ngayo’y mauunlad na bansa sa Asya? Sa modyul na ito, inaasahang masasagot mo ang sumusunod na mga tanong : 1. Sa paanong paraan nakaapekto ang mga pagbabago sa Timog at Kanlurang Asya? 2. Paano hinubog ng nakalipas at kasalukuyang mga pangyayari sa Timog at Kanlurang Asya ang pag-unlad ng mga bansa ? MGA ARALIN AT SAKOP NG MODYUL: Aralin 1 – Kolonyalismo at Imperyalismo sa Timog at Kanlurang Asya Aralin 2 – Pag-usbong ng Nasyonalismo sa Timog at Kanlurang Asya Aralin 3 – Ang Daan tungo sa Paglaya ng mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya Aralin 4 – Ang mga Pagbabago at Hamong kinaharap ng Timog at Kanlurang Asya Sa araling ito, inaasahang matututunan mo ang mga sumusunod: Aralin 1 • Mga dahilan, paraan at epekto ng kolonyalismo sa Timog at Kanlurang Asya • Papel ng kolonyalismo at imperyalismo sa kasaysayan ng Timog at Kanlurang Asya • Transpormasyon ng mga pamayanan at estado sa Timog at Kanlurang Asya sa pagpasok ng mga isipan at impluwensiyang kanluranin sa larangan ng (a) pamamahala, (b) kabuhayan, (c) teknolohiya, (d) lipunan, (e) paniniwala, (f) pagpapahalaga, at (g) sining at kultura. • Ang mga nagbago at nanatili sa ilalim ng kolonyalismo 1 Module Intro page
2. • Epekto ng kolonyalismo sa Timog at Kanlurang Asya • Ang mga Karanasan sa Timog at Kanlurang Asya sa ilalim ng kolonyalismo at imperyalismong kanluranin Aralin 2 • Papel ng nasyonalismo sa pagbuo ng mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya • Ang mga salik at pangyayaring nagbigay daan sa pag- usbong at pag-unlad ng nasyonalismo • Iba’t ibang manipestasyon ng nasyonalismo sa Timog at Kanlurang Asya • Bahaging ginampanan ng nasyonalismo sa Timog at Kanlurang Asya tungo sa paglaya ng mga bansa mula sa imperyalismo • Epekto ng nasyonalismo sa sigalot etniko sa Asya katulad ng partisyon/ paghahati ng India at Pakistan • Mga pamamaraang ginamit sa Timog at Kanlurang Asya sa pagtatamo ng kalayan mula sa kolonyalismong sa kilusang nasyonalista • Epekto ng mga digmaang pandaidig sa pag-aangat ng mga malawakang kilusang nasyonalista ( hal: epekto ng Unang Digmaang Pandaigdig sa pagtatag ng sistemang mandato sa Kanlurang Asya) Aralin 3 • Iba’t ibang ideyolohiya( ideolohiya ng malayang demokrasya, sosyalismo at komunismo) sa mga malawakang kilusang nasyonalista • Epekto ng mga samahang kababaihan at ng mga kalagayang panlipunn sa buhay ng kababaihan tungo sa pagkakapantay-pantay, pagkakataong pang-ekonomiya at karapatang pampulitik • Bahaging ginampanan ng nasyonalismo sa pagbibigay wakas sa imperyalismo • Mga pagbabago sa mga bansang bumubuo sa Timog at Kanlurang Asya • Balangkas ng pamahalaan ng mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya • Mga palatuntunang nagtataguyod sa karapatan ng mamamayan sa pangkalahatan, at ng kababaihan, grupong katutubo, mga kasapi ng caste sa India at iba pang sektor ng lipunan • Ang kalagayan at papel ng kababaihan sa iba’t ibang bahagi ng Timog at Kanlurang Asya at ang kanilang ambag sa bansa at rehiyon • Ang kinalaman ng edukasyon sa pamumuhay ng mga Asyano sa Timog at Kanlurang Asya Aralin 4 • Bahaging ginampanan ng relihiyon sa iba’t ibang aspeto ng pamumuhay • Mga kasalukuyang pagbabago pang-ekonomiya na naganap/ nagaganap sa kalagayan ng mga bansa 2
3. • Pagkakaiba-iba ng antas ng pagsulong at pag-unlad ng Timog Asya gamit ang estadistika at kaugnay na datos. • Mga anyo at tugon sa neokolonyalismo sa Timog Asya • Epekto ng kalakalan sa pagbabagong pang-ekonomiya at pangkultura ng mga bansa sa Timog Asya • Kontribusyon ng Timog Asya sa larangan ng sining at humanidades at palakasan • Pagkakakilanlan ng kulturang Asyano batay sa mga kontribusyong ito EXPECTED SKILLS: Upang higit na maunawaan ang mga paksang tatalakayin sa modyul na ito, kinakailangang maisagawa mo ang mga sumusunod: 1. Makasunod nang wasto sa mga panuntunan 2. Maunawaan ang mga babasahin sa bawat aralin/aktibiti 3. Malikhaing pagsasagawa ng mga gawain 4. Makapagpakita ng kahusayan sa mga kasanayang pangheograpiya 5. Mahusay na pagpapaliwanag ng mga isyu ukol sa mga kaisipan 6. Magkaroon ng mapanuring pag-unawa/pag-iisip 3
Answers & Comments
1. LEARNING MODULE ARALING PANLIPUNAN VIII Ikatlong Markahan Ang Timog at Kanlurang Asya sa Transisyonal at Makabagong Panahon (16-20 siglo) MODYUL BLG. 3 ANG TIMOG AT KANLURANG ASYA SA TRANSISYONAL AT MAKABAGONG PANAHON (16-20 SIGLO) PAMBUNGAD AT MGA POKUS NA TANONG: Minsan ba naisip mo o naitanong sa iyong sarili, kung paano ang buhay noon ng iyong mga angkan o ninuno? Madali kaya ang buhay noon o napakahirap? Anu-ano kaya ang mga karanasan at pagsubok ang pinagdaanan nila para lang maabot ang ngayo’y mauunlad na bansa sa Asya? Sa modyul na ito, inaasahang masasagot mo ang sumusunod na mga tanong : 1. Sa paanong paraan nakaapekto ang mga pagbabago sa Timog at Kanlurang Asya? 2. Paano hinubog ng nakalipas at kasalukuyang mga pangyayari sa Timog at Kanlurang Asya ang pag-unlad ng mga bansa ? MGA ARALIN AT SAKOP NG MODYUL: Aralin 1 – Kolonyalismo at Imperyalismo sa Timog at Kanlurang Asya Aralin 2 – Pag-usbong ng Nasyonalismo sa Timog at Kanlurang Asya Aralin 3 – Ang Daan tungo sa Paglaya ng mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya Aralin 4 – Ang mga Pagbabago at Hamong kinaharap ng Timog at Kanlurang Asya Sa araling ito, inaasahang matututunan mo ang mga sumusunod: Aralin 1 • Mga dahilan, paraan at epekto ng kolonyalismo sa Timog at Kanlurang Asya • Papel ng kolonyalismo at imperyalismo sa kasaysayan ng Timog at Kanlurang Asya • Transpormasyon ng mga pamayanan at estado sa Timog at Kanlurang Asya sa pagpasok ng mga isipan at impluwensiyang kanluranin sa larangan ng (a) pamamahala, (b) kabuhayan, (c) teknolohiya, (d) lipunan, (e) paniniwala, (f) pagpapahalaga, at (g) sining at kultura. • Ang mga nagbago at nanatili sa ilalim ng kolonyalismo 1 Module Intro page
2. • Epekto ng kolonyalismo sa Timog at Kanlurang Asya • Ang mga Karanasan sa Timog at Kanlurang Asya sa ilalim ng kolonyalismo at imperyalismong kanluranin Aralin 2 • Papel ng nasyonalismo sa pagbuo ng mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya • Ang mga salik at pangyayaring nagbigay daan sa pag- usbong at pag-unlad ng nasyonalismo • Iba’t ibang manipestasyon ng nasyonalismo sa Timog at Kanlurang Asya • Bahaging ginampanan ng nasyonalismo sa Timog at Kanlurang Asya tungo sa paglaya ng mga bansa mula sa imperyalismo • Epekto ng nasyonalismo sa sigalot etniko sa Asya katulad ng partisyon/ paghahati ng India at Pakistan • Mga pamamaraang ginamit sa Timog at Kanlurang Asya sa pagtatamo ng kalayan mula sa kolonyalismong sa kilusang nasyonalista • Epekto ng mga digmaang pandaidig sa pag-aangat ng mga malawakang kilusang nasyonalista ( hal: epekto ng Unang Digmaang Pandaigdig sa pagtatag ng sistemang mandato sa Kanlurang Asya) Aralin 3 • Iba’t ibang ideyolohiya( ideolohiya ng malayang demokrasya, sosyalismo at komunismo) sa mga malawakang kilusang nasyonalista • Epekto ng mga samahang kababaihan at ng mga kalagayang panlipunn sa buhay ng kababaihan tungo sa pagkakapantay-pantay, pagkakataong pang-ekonomiya at karapatang pampulitik • Bahaging ginampanan ng nasyonalismo sa pagbibigay wakas sa imperyalismo • Mga pagbabago sa mga bansang bumubuo sa Timog at Kanlurang Asya • Balangkas ng pamahalaan ng mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya • Mga palatuntunang nagtataguyod sa karapatan ng mamamayan sa pangkalahatan, at ng kababaihan, grupong katutubo, mga kasapi ng caste sa India at iba pang sektor ng lipunan • Ang kalagayan at papel ng kababaihan sa iba’t ibang bahagi ng Timog at Kanlurang Asya at ang kanilang ambag sa bansa at rehiyon • Ang kinalaman ng edukasyon sa pamumuhay ng mga Asyano sa Timog at Kanlurang Asya Aralin 4 • Bahaging ginampanan ng relihiyon sa iba’t ibang aspeto ng pamumuhay • Mga kasalukuyang pagbabago pang-ekonomiya na naganap/ nagaganap sa kalagayan ng mga bansa 2
3. • Pagkakaiba-iba ng antas ng pagsulong at pag-unlad ng Timog Asya gamit ang estadistika at kaugnay na datos. • Mga anyo at tugon sa neokolonyalismo sa Timog Asya • Epekto ng kalakalan sa pagbabagong pang-ekonomiya at pangkultura ng mga bansa sa Timog Asya • Kontribusyon ng Timog Asya sa larangan ng sining at humanidades at palakasan • Pagkakakilanlan ng kulturang Asyano batay sa mga kontribusyong ito EXPECTED SKILLS: Upang higit na maunawaan ang mga paksang tatalakayin sa modyul na ito, kinakailangang maisagawa mo ang mga sumusunod: 1. Makasunod nang wasto sa mga panuntunan 2. Maunawaan ang mga babasahin sa bawat aralin/aktibiti 3. Malikhaing pagsasagawa ng mga gawain 4. Makapagpakita ng kahusayan sa mga kasanayang pangheograpiya 5. Mahusay na pagpapaliwanag ng mga isyu ukol sa mga kaisipan 6. Magkaroon ng mapanuring pag-unawa/pag-iisip 3