Ano-anong kulturang Pilipino ang nakita sa akda na Manik Buangsi?

(Kuwentong Bayan mula sa Zamboanga Peninsula)

Noon ay may isang Sultan na may pitong anak na pawang mga dalaga, isa

na rito si Tuan Putli. Si Tuan Putli na marahil ang itinuturing na pinakamaganda

sa mga magkakapatid at sa katunayan ay marami ng kalalakihan na may dugong- bughaw ang sumubok na siya ay ligawan. Wala sa kanila ang nais ni Tuan Putli

sapagkat mula sa kaniyang panaginip ay mayroon ng nakatadhana sa kaniya. Siya

si Manik Buangsi. Si Manik Buangsi ay hindi pangkaraniwang nilalang. Siya ay

naninirahan sa pook ng mga diyos at sa panaginip lamang nagtatagpo ang dalawa. Isang araw ay hindi na rin nakatiis si Manik Buangsi at humiling kay Allah

na siya’y pahintulutang bumaba sa lupa. Agad siyang nakababa sa lupa ngunit sa

anyo ng isang ginintuang bayabas. Napasakamay siya ng isang pulubi na agad

namang iniabot kay Tuan Putli bilang kapalit sa pagbibigay limos nito sa kaniya. “Itanim mo ito sa iyong hardin, ang bunga nito ay siya mong magiging

kapalaran,” sabi ng pulubi. Sinunod ng dalaga ang payo ng pulubi. Hindi rin nagtagal ay nagbunga

agad ito at siyang pinitas ang pinakamalaki at pinakamagandang bunga nito. Sa loob ng bunga ay nananahan si Manik Buangsi. Sa gabi ay bigla na

lamang itong nagliliwanag at kasabay nito ay ang paglabas ng isang makisig na

nilalang. Ito ay tila hindi nababatid ng dalaga dahil sa himbing ng kaniyang

pagkakatulog. Naging gawain na niya na pagmasdan ang magandang dalaga. Sa

hindi inaasahang pagkakataon ay nakatulog si Manik Buangsi at sa kaniyang

pagdilat ay nakatingin sa kaniya si Tuan Putli. “Ikaw nga! Ikaw nga ang aking tadhana!” napamanghang sambit ng dalaga. “Oo. Narito ako upang ikaw ay aking mapangasawa,” masayang bigkas nito. Naging mag-asawa ang dalawa at nanatili sa lupa. Sa kabilang dako ay

nanibugho ang mga kapatid ni Tuan Putli sa kaniya, kaya siniraan ng mga ito si

Manik Buangsi. “Hindi ka dapat magtiwala sa asawa mo siguro’y may ibang pakay siya sa

iyo!” sabi ng isa. “Sa kisig niyan ay siguradong marami na ang mga kababaihan ang

nalinlang niya,” ayon naman sa isa. “Malamang ay isang masamang espiritu ang nananahan sa kaniya!” panakot naman ng isa.

Napanghinaan ng pagtitiwala si Tuan Putli sa kaniyang asawa matapos

niyang marinig ang mga paninira ng kaniyang mga nakatatandang kapatid. Unti-unting nalason ang isipan ni Tuan Putli na naging dahilan ng madalas

niyang pagseselos sa kaniyang asawa. Hindi na makatiis si Manik Buangsi at

nagpasiyang babalik na lamang sa lugar na kaniyang pinanggalingan. Dahil sa taglay na kapangayarihan ni Manik Buangsi ay agad siyang

nakapagpalabas ng isang kabayong puti at isang kris (espada) na kaniyang

gagamitin sa paglalakbay sakaling may mga makasagupa siya pabalik sa kanilang

kaharian. Laking pagsisisi ni Tuan Putli at agad na humingi ng tawad sa kaniyang

asawa. Marahil ay bunga lamang ito ng lubos niyang pagmamahal sa kaniyang

asawa. Nagpasiya si Manik Buangsi na isama si Tuan Putli. Sa kanilang paglalakbay ay bigla silang binalot ng makapal na usok na

parang may panganib na darating. Ang mga damo ay biglang naging kris at buong

tapang naman na sinagupa ito ni Manik Buangsi hanggang sa marating nila ang

isang mahaba at makipot na tulay. Ang tubig nito ay kumukulo at mula sa ilalim

ay maririnig ang daing ng mga nagdurusang kaluluwa. Dahil sa takot, mahigpit na yumakap si Tuan Putli sa kaniyang asawa. “Hindi ko ididilat ang aking mga mata hangga’t hindi natin natutulos ang

nakakikilabot na daang ito.” Habang tinatahak ang makitid na tulay ay nakarinig si Tuan Putli ng paulit- ulit na pagtawag sa pangalan nito. Ang tinig na yaon ay katulad sa tinig ng yumao

niyang ina. “Tuan Putli! Tuan Putli! Tuan Putli!” Bigla nitong iminulat ang mga mata at napatingin sa ibaba. Dahil sa takot

ay nakabitiw siya kay Manik Buangsi at nahulog sa kailaliman. Mula noon ay malungkot at mag-isang naglakbay si Manik Buangsi pabalik

sa kanilang kaharian.

​