Verified answer

SALITANG HIRAM

▶Ang panghihiram ng mga salita mula sa ibang wika ay isang karaniwang pangyayari sa kasaysayan ng maraming wika sa mundo. Nakakatulong ito upang umunlad ang wikang nanghihiram.

• Sa paghahanap ng panumbas sa mga hiram na salita buhat sa wikang Ingles, maaari nating sundin ang mga sumusunod na paraan:

a. Sa una, dito pinagkukunan ng mga salitang na maari namang itumbas sa leksikon ng kasalukuyang Filipino

Halimbawa

Hiram na salita

• rule
• ability

Filipino

• tuntunin
• kakayahan

b.Pangalawa, maaari tayong kumuha o gumamit ng mga salita mula sa ibang katutubong wika ng bansa

Halimbawa:

• pinakbet
• dinengdeng
• cañao

• bana
• imam
• hadji

c. Pangatlo, kapag nanghihiram ng salita na may katumvas sa Ingles at Kastila, isinaalang- alang dito ang hiram na salita sa Kastila, iniaayon dito ang bigkas ng salitang Kastila ang pagbaybay sa Filipino

Halimbawa:

Ingles

• check
• liter
• liquid
• education

Kastila

• cheque
• litro
• liquido
• educacion

Filipino

• tseke
• litro
• likido
• edukasyon

d.Kung wala namang katumbas sa Kastila ay maari namang maunawaan ng nakakarami,hiramin nang tuwiran at tama ang mga katawagang Ingles at baybayin na ayon sa pamamaraan

◾Kung konsistent ang baybay ng salita, hiramin ito nang walang pagbabago

Halimbawa:

Salitang Ingles

• reporter
• editor
• soprano
• alto

Filipino

• reporter
• editor
• soprano
• alto

◾ Kung ang salitang hiram ay hindi konsistent ang baybay ng salita ay gawin utong konsistent na ayon sa tamang bigkas ay siyang sulat at ano ang sulat ay siyang basa

Halimbawa:

Salitang Ingles

• control
• meeting
• leader

Filipino

• kontrol
• miting
• lider

◾Gayunman may lang salitang hiram na maaaring baybayin sa dalawang kaanyuan, ngunit kailangan ang konsistensi sa paggamit

Halimbawa

• barangay-baranggay
• kongreso- konggreso
• binggo-bingo

◾ May mga salita sa Ingles na makabubuting hiramin ito nang walang pagbabago sa ispeling

◾ May mga salitang lubhang di konsistent ang ispeling o malayo ang ispeling sa bigkas sapagkat kapag binaybay mo ito ayon sa alpabetong Filipino ay hindi na tama ang orihinal na ispeling nito

Halimbawa:

• coach
• toupee
• doughnut

▶Mga salitang pang-agham at teknikal

Halimbawa:

• calcium
• visa
• xylem
• quartz
• fluorine
• quota

◾Mga simbolong pang-agham

Halimbawa:

• Fe (iron)
• H2O (water)
• NaCl (salt)