2. TALUMPATI • ANG TALUMPATI AY ISANG BUOD NG KAISIPAN O OPINYON NG ISANG TAO NA PINABABATID SA PAMAMAGITAN NG PAGSASALITA SA ENTABLADO PARA SA MGA PANGKAT NG MGA TAO. LAYUNIN NITONG HUMIKAYAT, TUMUGON, MANGATWIRAN, MAGBIGAY NG KAALAMAN O IMPORMASYON AT MAGLAHAD NG ISANG PANINIWALA. ISANG URI ITO NG KOMUNIKASYONG PAMPUBLIKO NA NAGPAPALIWANAG SA ISANG PAKSA NA BINIBIGKAS SA HARAP NG MGA TAGAPAKINIG.
3. ANO ANG TALUMPATI? • ISANG SINING NG PASALITANG PAGPAPAHAYAG NA ANG LAYUNIN AY MAKAAKIT O MAKAHIKAYAT NG MGA NAKIKINIG • ISANG MAANYONG PAGPAPAHAYAG NG KAISIPAN SA PARAANG PASALITA • ISANG URI NG AKDA NA TUMATALAKAY SA NAPAPANAHONG ISYU O PAKSA NA ANG LAYUNIN AY BIGKASIN SA HARAP NG MADLA NA HANDANG MAKINIG • ISANG URI NG KOMUNIKASYONG PAMPUBLIKO NA NAGPAPALIWANAG TUNKOL SA ISANG MAHALAGANG PAKSA
4. NAHAHATI SA TATLONG BAHAGI ANG TALUMPATI: • PAMAGAT - INILALAHAD ANG LAYUNIN NG TALUMPATI, KAAGAPAY NA ANG ISTRATEHIYA UPANG KUNIN ANG ATENSIYON NG MADLA. • KATAWAN - NAKASAAD DITO ANG PAKSANG TATALAKAYIN NG MANANALUMPATI. • KATAPUSAN - ANG PAGWAWAKAS ANG PINAKASUKDOL NG BUOD NG ISANG TALUMPATI. DITO NAKALAHAD ANG PINAKAMALAKAS NA KATIBAYAN, PANINIWALA AT KATUWIRAN UPANG MAKAHIKAYAT NG PAGKILOS SA MGA TAO AYON SA LAYUNIN NG TALUMPATI.
5. PAGHAHANDA SA TALUMPATI • PARA MAGING EPEKTIBO ANG TALUMPATI, PINAPAYUHAN ANG MANANALUMPATI NA MAGKAROON NG MAGANDANG PERSONALIDAD, MAGING MALINAW ANG PANANALITA, MAY MALAWAK NA KAALAMAN SA PAKSANG TINATALAKAY, MAY MAHUSAY NA PAGGAMIT NG KUMPAS, AT MAY KASANAYAN SA PAGTATALUMPATI. DAPAT DIN TANDAAN NG MANANALUMPATI ANG TINDIG, GALAW, PAGBIGKAS, PAGBIBIGAY DIN AT KAUGNAYAN (RAPPORT) SA MADLA.
6. MGA URI NG TALUMPATI • TALUMPATI NA NAGPAPALIWANAG • PAGBIBIGAY KAALAMAN ANG HANGGANAN NG TALUMPATING ITO NAG-UULAT, NAGLALARAWAN, TUMATALAKAY PARA MAINTINDIHAN NG TAGAPAKINIG ANG PAKSA GUMAGAMIT NG BISWAL NA KAGAMITAN, NG PAGHAHAMBING UPANG HIGIT NA MAUNAWAAN MAY KATIBAYAN NA KATOTOHANAN NA PAGPAPALIWANAG NANG MABUTI SA PAKSA LIMITADO ANG MAHAHALAGANG PUNTOS NA DAPAT TALAKAYIN, SAPAT LANG NA MATANDAAN NG KAISIPAN NG MGA TAGAPAKINIG. • TALUMPATI NA NANGHIHIKAYAT • LAYUNING MAKAIMPLUWENSYA SA PAG-IISIP AT KILOS NG NAKIKINIG, AT PARA MAKUMBINSI ANG NAKIKINIG MAY KATIBAYAN TULAD NG NAGPAPLIWANAG DAPAT NA BUHAY ANG PAMAMARAANG HUMIHIMOK SA NAKIKINIG KARANIWANG KONTROBERSYAL ANG PAKSA AT ALAM NG NAGSASALITA NA MAY POSISYON ANG NAKIKINIG
7. • TALUMPATI NG PAGPAPAKILALA ANG FOCUS AY: A. TUNGKOL SA PANAUHIN, DITO NAKASALALAY ANG PAGTANGGAP SA KANYA, IPAKITA ANG AWTORIDAD NG ISPIKER SA PAKSA B. TUNGKOL SA PAKSA INIHAHANDA ANG TAGAPAKINIG SA KAHALAGAHAN NG PAKSA • TALUMPATI SA PAGKAKALOOB NG GANTIMPALA ANG EMPASIS AY ANG KAHALAGAHAN NG GAWAING SIYANG NAGBIGAY DAAN SA OKASYON BINABANGGIT DIN ANG ENTIDAD NA NAGKALOOB NG GANTIMPALA MAIHAHANAY DIN ANG PAGKAKALOOB NG KARANGALAN SA ISANG INDIBIDWAL DAHIL SA ISANG GAWAING MATAGUMPAY NA NAGAMPANAN • TALUMPATI NG PAGSALUBONG URI NG TALUMPATI NA GINAGAWA SA MGA OKASYONG TULAD NG PAGTANGGAP SA PINAGPIPIGANANG PANAUHIN,DINADAKILANG NAGTAPOS SA PAARALAN,PAGBATI SA ISANG DELEGASYON NAGPAPALIWANAG SA KABULUHAN NG OKASYON, PAGPAPAKITA NG LAYUNIN NG ORGANISASYON, PAGPAPARANGAL SA TAONG SINASALUBONG
8. • TALUMPATI NG PAMAMAALAM KAPAG AALIS NA SA ISANG LUGAR O MAGTATAPOS NA SA GINAMPANANG TUNGKULIN ANU- ANO ANG MGA KASIYA- SIYANG KARANASAN?ANO ANG DAMDAMIN SA SANDALING YON? PASASALAMAT KUNG TATANGGAP NG ALA-ALA O GANTIMPALA • PAGPASOK NG PANGALAN O NOMINASYON SA MGA KOMBENSYONG PULITIKAL, SA NOMINASYON NG ISANG INDIBIDWAL, BINIBIGYANG DIIN AY ANG MABUBUTING KATANGIAN , MGA PAPURI, KAKAYAHAN NA MAY KAUGNAYAN SA TUNGKULIN LAYUNIN NG NAGSASALITA NA NAGNONOMINA NA TANGKILIKIN DIN NG MGA NAKAKRARAMI ANG TAONG ITO. • TALUMPATI NG EULOHIYA – BINBIGKAS SA SANDALI NG PAGYAO O SA MEMORYAL NA SERBISYO SA ISANG KILALANG NAMAYAPA.BINIBIGAYNG DIIN ANG NAGAWA NG NAMATAY NOONG BUHAY PA SIYA. INAUGURASYON – BINIBIGKAS SA SEREMONYA NG PAGSISIMULA NG ISANG MAHALAGANG TUNGKULIN O GAWAIN TULAD NG TALUMPATI NG PANGULO SA PAGTATALAGA SA KAINLA SA TUNGKULIN, TALUMPATI SA PAGSISIMULA NG ISANG PROYEKTO NG ORGANISASYON
9. ANYO NG TALUMPATI • BIGLAAN O DAGLIAN – (IMPROMPTU) WALANG PAGKAKATAONG MAKAPAGHANDA ANG MANANALUMPATI; NGUNIT ANG MGA PAGKAKATAONG ITO AY GAYA LAMANG NG MGA SIMPLENG OKASYON GAYA NG MGA SA PAARALAN, KAARAWAN AT IBA PA MALUWAG – (EXTEMPORANEOUS) ANG MANANALUMPATI AY BINIBIGYANG NG MAIKLING PANAHON PARA MAGHANDA PAGKATAPOS MAIBIGAY ANG PAKSA O TANONG HANDA – (PREPARED) MAHABANG PANAHON AY IBINIBIGAY PARA MAGHANDA ANG MANANALUMPATI; ISINASAULO NA ANG ISANG HANDANG TALUMPATI AT PIPILIIN NA LAMANG ANG WASTO AT PINAKAMABUTING PARAAN NG PAG-DELIVER
Answers & Comments
Answer:
1. TALUMPATI
2. TALUMPATI • ANG TALUMPATI AY ISANG BUOD NG KAISIPAN O OPINYON NG ISANG TAO NA PINABABATID SA PAMAMAGITAN NG PAGSASALITA SA ENTABLADO PARA SA MGA PANGKAT NG MGA TAO. LAYUNIN NITONG HUMIKAYAT, TUMUGON, MANGATWIRAN, MAGBIGAY NG KAALAMAN O IMPORMASYON AT MAGLAHAD NG ISANG PANINIWALA. ISANG URI ITO NG KOMUNIKASYONG PAMPUBLIKO NA NAGPAPALIWANAG SA ISANG PAKSA NA BINIBIGKAS SA HARAP NG MGA TAGAPAKINIG.
3. ANO ANG TALUMPATI? • ISANG SINING NG PASALITANG PAGPAPAHAYAG NA ANG LAYUNIN AY MAKAAKIT O MAKAHIKAYAT NG MGA NAKIKINIG • ISANG MAANYONG PAGPAPAHAYAG NG KAISIPAN SA PARAANG PASALITA • ISANG URI NG AKDA NA TUMATALAKAY SA NAPAPANAHONG ISYU O PAKSA NA ANG LAYUNIN AY BIGKASIN SA HARAP NG MADLA NA HANDANG MAKINIG • ISANG URI NG KOMUNIKASYONG PAMPUBLIKO NA NAGPAPALIWANAG TUNKOL SA ISANG MAHALAGANG PAKSA
4. NAHAHATI SA TATLONG BAHAGI ANG TALUMPATI: • PAMAGAT - INILALAHAD ANG LAYUNIN NG TALUMPATI, KAAGAPAY NA ANG ISTRATEHIYA UPANG KUNIN ANG ATENSIYON NG MADLA. • KATAWAN - NAKASAAD DITO ANG PAKSANG TATALAKAYIN NG MANANALUMPATI. • KATAPUSAN - ANG PAGWAWAKAS ANG PINAKASUKDOL NG BUOD NG ISANG TALUMPATI. DITO NAKALAHAD ANG PINAKAMALAKAS NA KATIBAYAN, PANINIWALA AT KATUWIRAN UPANG MAKAHIKAYAT NG PAGKILOS SA MGA TAO AYON SA LAYUNIN NG TALUMPATI.
5. PAGHAHANDA SA TALUMPATI • PARA MAGING EPEKTIBO ANG TALUMPATI, PINAPAYUHAN ANG MANANALUMPATI NA MAGKAROON NG MAGANDANG PERSONALIDAD, MAGING MALINAW ANG PANANALITA, MAY MALAWAK NA KAALAMAN SA PAKSANG TINATALAKAY, MAY MAHUSAY NA PAGGAMIT NG KUMPAS, AT MAY KASANAYAN SA PAGTATALUMPATI. DAPAT DIN TANDAAN NG MANANALUMPATI ANG TINDIG, GALAW, PAGBIGKAS, PAGBIBIGAY DIN AT KAUGNAYAN (RAPPORT) SA MADLA.
6. MGA URI NG TALUMPATI • TALUMPATI NA NAGPAPALIWANAG • PAGBIBIGAY KAALAMAN ANG HANGGANAN NG TALUMPATING ITO NAG-UULAT, NAGLALARAWAN, TUMATALAKAY PARA MAINTINDIHAN NG TAGAPAKINIG ANG PAKSA GUMAGAMIT NG BISWAL NA KAGAMITAN, NG PAGHAHAMBING UPANG HIGIT NA MAUNAWAAN MAY KATIBAYAN NA KATOTOHANAN NA PAGPAPALIWANAG NANG MABUTI SA PAKSA LIMITADO ANG MAHAHALAGANG PUNTOS NA DAPAT TALAKAYIN, SAPAT LANG NA MATANDAAN NG KAISIPAN NG MGA TAGAPAKINIG. • TALUMPATI NA NANGHIHIKAYAT • LAYUNING MAKAIMPLUWENSYA SA PAG-IISIP AT KILOS NG NAKIKINIG, AT PARA MAKUMBINSI ANG NAKIKINIG MAY KATIBAYAN TULAD NG NAGPAPLIWANAG DAPAT NA BUHAY ANG PAMAMARAANG HUMIHIMOK SA NAKIKINIG KARANIWANG KONTROBERSYAL ANG PAKSA AT ALAM NG NAGSASALITA NA MAY POSISYON ANG NAKIKINIG
7. • TALUMPATI NG PAGPAPAKILALA ANG FOCUS AY: A. TUNGKOL SA PANAUHIN, DITO NAKASALALAY ANG PAGTANGGAP SA KANYA, IPAKITA ANG AWTORIDAD NG ISPIKER SA PAKSA B. TUNGKOL SA PAKSA INIHAHANDA ANG TAGAPAKINIG SA KAHALAGAHAN NG PAKSA • TALUMPATI SA PAGKAKALOOB NG GANTIMPALA ANG EMPASIS AY ANG KAHALAGAHAN NG GAWAING SIYANG NAGBIGAY DAAN SA OKASYON BINABANGGIT DIN ANG ENTIDAD NA NAGKALOOB NG GANTIMPALA MAIHAHANAY DIN ANG PAGKAKALOOB NG KARANGALAN SA ISANG INDIBIDWAL DAHIL SA ISANG GAWAING MATAGUMPAY NA NAGAMPANAN • TALUMPATI NG PAGSALUBONG URI NG TALUMPATI NA GINAGAWA SA MGA OKASYONG TULAD NG PAGTANGGAP SA PINAGPIPIGANANG PANAUHIN,DINADAKILANG NAGTAPOS SA PAARALAN,PAGBATI SA ISANG DELEGASYON NAGPAPALIWANAG SA KABULUHAN NG OKASYON, PAGPAPAKITA NG LAYUNIN NG ORGANISASYON, PAGPAPARANGAL SA TAONG SINASALUBONG
8. • TALUMPATI NG PAMAMAALAM KAPAG AALIS NA SA ISANG LUGAR O MAGTATAPOS NA SA GINAMPANANG TUNGKULIN ANU- ANO ANG MGA KASIYA- SIYANG KARANASAN?ANO ANG DAMDAMIN SA SANDALING YON? PASASALAMAT KUNG TATANGGAP NG ALA-ALA O GANTIMPALA • PAGPASOK NG PANGALAN O NOMINASYON SA MGA KOMBENSYONG PULITIKAL, SA NOMINASYON NG ISANG INDIBIDWAL, BINIBIGYANG DIIN AY ANG MABUBUTING KATANGIAN , MGA PAPURI, KAKAYAHAN NA MAY KAUGNAYAN SA TUNGKULIN LAYUNIN NG NAGSASALITA NA NAGNONOMINA NA TANGKILIKIN DIN NG MGA NAKAKRARAMI ANG TAONG ITO. • TALUMPATI NG EULOHIYA – BINBIGKAS SA SANDALI NG PAGYAO O SA MEMORYAL NA SERBISYO SA ISANG KILALANG NAMAYAPA.BINIBIGAYNG DIIN ANG NAGAWA NG NAMATAY NOONG BUHAY PA SIYA. INAUGURASYON – BINIBIGKAS SA SEREMONYA NG PAGSISIMULA NG ISANG MAHALAGANG TUNGKULIN O GAWAIN TULAD NG TALUMPATI NG PANGULO SA PAGTATALAGA SA KAINLA SA TUNGKULIN, TALUMPATI SA PAGSISIMULA NG ISANG PROYEKTO NG ORGANISASYON
9. ANYO NG TALUMPATI • BIGLAAN O DAGLIAN – (IMPROMPTU) WALANG PAGKAKATAONG MAKAPAGHANDA ANG MANANALUMPATI; NGUNIT ANG MGA PAGKAKATAONG ITO AY GAYA LAMANG NG MGA SIMPLENG OKASYON GAYA NG MGA SA PAARALAN, KAARAWAN AT IBA PA MALUWAG – (EXTEMPORANEOUS) ANG MANANALUMPATI AY BINIBIGYANG NG MAIKLING PANAHON PARA MAGHANDA PAGKATAPOS MAIBIGAY ANG PAKSA O TANONG HANDA – (PREPARED) MAHABANG PANAHON AY IBINIBIGAY PARA MAGHANDA ANG MANANALUMPATI; ISINASAULO NA ANG ISANG HANDANG TALUMPATI AT PIPILIIN NA LAMANG ANG WASTO AT PINAKAMABUTING PARAAN NG PAG-DELIVER
Explanation: