साराराचेयर १०. भारत या विविध तेने नटेञया देशातील विनिय केवल निसर्ग घटकातच दिसून येते असे नाही, तर हि विविध सांस्कृत स्वरापाचीही आहे यो वासतू चा देशाला लाभषेला समृच इतिहासची साक्ष देत अबही दिशाबाने उभ्यालेल्या दिसतात भारतच्या तिनही बाजूना लाभलेल्या समुद्रकिनारा देशले शाई बनून मिचुनाशा उंच हिमालय पाश्चम दिशेला समृद्ध करणारा ततरह कनस्पलाँ बोत्तला वैविध व्यववारी राष्ट्रीय पश्चिम घतट प्रावी पक्षी उदयाने आपल्या अस्तीत्तपाने मरतायी भूमि समृद्ध करणारे नदया येतील वढपत्तात्ताही सोदयाच्या अतिशकार करणारी सदियेश पूर्व करवारी भारतातील स्तोत्यातर दर्शकार, इतिहासघा वारसा नवाच्या कलाप्रती प्रदेशनुसार बदल नारी व वर्षान वर्षे अपनेली संस्कृती अशिविता दिसून येव भारतातीलही नाव सास्कृती स्वरूपातील विधता पर्याटकाच्या आकर्षनाचे केंद्र बिधु ठरती आहे.
Answers & Comments
Explanation:
भारतीय द्वीपकल्पातील (भारत व पाकिस्तान) वास्तुकलेचे सर्वांत प्राचीन नमुने सिंधू संस्कृतीच्या अवशेषांत पहावयास सापडतात. मोहें-जो-दडो, हडप्पा, कालिबंगा व लोथल येथे वास्तुकलेचा सर्वांगीण आविष्कार दिसून येतो. नगररचना, नगररक्षण, धान्याची कोठारे, गृहरचना, पाण्याची कुंडे, इतकेच काय पण जहाजासाठी एक प्रचंड गोदी इतक्या सगळ्यांचा यात समावेश आहे. इ. स. पू. २००० ते १७०० च्या दरम्यान ही संस्कृती अस्तमान झाली. येथपासून पुढे हजार वर्षांच्या काळात भारतात कोणतीही उल्लेखनीय नागरी संस्कृती निर्माण झाली नाही.
या दरम्यान प्रागैतिहासिककालीन वसाहतींत सापडणाऱ्या बांबू-चिखलाच्या झोपड्या ‘वास्तू’ या प्रगल्भ अवस्थेस येऊन पोहोचल्या नव्हत्या. इ. स. पू. १०००-८०० च्या नंतर गंगा-यमुना यांच्या खोऱ्यांत जी काही नगरे उदयाला आली, त्यांचे अवशेष मोठ्या प्रमाणावर सापडलेले नाहीत. तत्कालीन साहित्य, त्यानंतर लगोलग निर्माण झालेल्या वास्तू व शिल्पांतील प्रतिकृती यांवरून काही अंदाज बांधणे शक्य झाले आहे. मौर्यकाळात प्रथमच वास्तूंचे सुस्थित अवशेष मिळतात व तेथून पुढे भारतीय वास्तुकलेच्या प्रगतीचे एकसूत्री चित्रण करता येते.